Piąty lotos umiejscowiony jest w obszarze podstawy szyi, a wiązany z gruczołem tarczycowym w ciele fizycznym oraz z organem mowy i zmysłem słuchu. Żywioł piąty to dźwięk, eter, duch czy dokładniej wibracyjny przejaw ducha tworzącego przestrzeń, w której manifestuje się cały przejawiony wszechświat. Ākāśa, przestrzeń, wakum, próżnia eteru to żywioł piąty, kontrolujący cztery żywioły, elementy budujące cały materialny świat. Duchowość pobudzona w szesnastopłatkowym lotosie gardła u podstawy szyi przejawia się w ćwiczeniu uwagi poprzez głębsze słuchanie i wsłuchiwanie oraz w ćwiczeniu używania słów i mowy. Modlitwa, dla której używanie organu mowy jest niezbędne, zawsze jawi się jako impuls związany z duchowością lotosu Nadczystości, jak można nazwę Viśuddha przełożyć jednoznacznie, aby pojęcie było zrozumiałe.

Impulsy płynące przez ten lotos kierują często ku skrajnej ascezie, przesadnej czystości, a na pewno ku intensywnemu porządkowaniu życia i głębokiej transformacji. Siedem szyjnych kręgów kręgosłupa symbolizuje piramidę Siedmioducha, ścieżki nadziemskiej świadomości, poznania siedmiu światów i siedmiu ciał, a przecież liczba szesnastu płatków daje numerologiczną wartość siedem. Początkujący dobrze jak odczuwają cały obszar lotosu, obejmujący podstawę szyi, gardło i kark z tyłu. Skupiamy się u podstawy szyi, tuż nad grasicą dla rozwinięcia czystości od nasion uprzedniej karmy. Poprzez rozwój i ożywianie tego lotosu poszerza się horyzont zdarzeń i możliwości, rozwija się potęga mowy i wibracji głosu, człowiek staje się coraz bardziej eteryczny i subtelny, a głos przenikliwy i przeszywający.

Żywioł Ducha, Eteru czy Przestrzeni, Ākāśa, reprezentuje wibrująca, gardłowa sylaba HAM, zakończona unosowionym „M”, a także fraza do różańcowej modlitwy OM HAM NAMAH w harmonijnym okręgu, który jest wewnętrznym symbolem żywiołu. Każdy z płatków kwiatu lotosu reprezentuje jedna z szesnastu samogłosek niebiańskiego języka Indoeuropejczyków, jakim jest Sanskryt, a skłonność do nucenia i śpiewania samogłoskowych alikwot jest tak duchową praktyką jak i oznaką budzenia potencjału Viśuddhi. Cechy charakteru takie jak otwartość, twórczość, poświęcenie, poddanie, zaufanie, gotowość, kreatywność, inspiracja to promyczki wyłaniania się substancji duchowej, oznaki działania Ambara-Deva, Ducha Świętego na istotę ludzką i ten jej organ Duszy.

Powszechnie wiadomo, że jest to Ćakra (Krąg) muzyków i artystów duchowo-religijnych, wzniosłych i mistycznych, bardzo awangardowych, wyprzedzających swoją epokę. Taniec i muzyka, wibrujący śpiew chorałów o anielskich głosach kojarzy się z Viśuddhi i Ambarą, Duchem Kosmicznym, Czystym i Świętym. Barwa Ākāśa, żywiołu eterycznego, to kolor nieba i gwiazd u styku dnia i nocy, blask nieba w czasie świtu i przedświtu albo inaczej kolor nieba w blasku Pełni Księżyca i sam blask, specyficzne światło księżycowe w czasie Pełni. Żółtawo-księżycowa poświata lub podobny poblask przedświtu, to kolor promienia duchowej inteligencji, wyższego rozumienia i duchowej intuicji. Delikatna, świetlisto-błękitna barwa nieba u styku dnia i nocy, to bardzo duchowo leczniczy i kojący Duszę kolor, tak pokarm dla Duszy jak i balsam leczniczy, popularnie kojarzony z uduchowioną aurą i duchowym spokojem stoików, z ataraksją!

Lotos gardła jest siedzibą tak zwanego uduchowionego, subtelnego ego i podczas pracy z tym ośrodkiem należy bardzo uważać, aby swoje własne potrzeby i dążenia wolnościowe oraz poczucie samodzielności w duchowości nie stało się przyczyną zaniechania dalszej nauki i praktyki, i odpadnięcia od Drogi oraz Mistrza (Guru). Mandala lotosu pokazuje generalnie 16 faz czy etapów (wcieleń), które przechodzi Dusza w procesie sublimowania i wyniesienia, oraz najwyraźniej widać siedem uczniowskich etapów, niejako kolejnych wcieleń Duszy w nowej formie istnienia. Świadomość Superczystości i związane z tym często subtelne, wewnętrzne doświadczenia o anielskiej naturze, bardzo często prowadzą do zadufania i subtelnej dumy, buty i pychy, która zamyka uszy powodując utratę pokory i posłuchu wobec starszych w Drodze sióstr i braci. Wtedy Dusza zatrzymuje się w rozwoju i staje bezużytecznym, uschłym drzewem figowym w Ogrodzie Dusz, gdyż bez częstej i dobrej superwizji (NADZORU) osób z większym doświadczeniem, bez pomocy starszych sióstr i braci w Drodze, nikt nie może o własnych siłach uczynić głębszego POSTĘPU w rozwoju duchowym. Żywioł eteryczny, duchowy, to żywioł wzajemnego przenikania Dusz, bezinteresownej pomocy, wsparcia i współpracy, etap treningu grupowego wiodącego do prawdziwej duchowej Wspólnoty i Braterstwa.

Wibrowanie sylaby Ham ożywia i pobudza lotos „Górnej Wody”, jak zwany jest często wśród mistyków ten ośrodek, podobnie i życie w rytmie cyklu księżycowych faz Nowiu i Pełni czy wsłuchiwanie się w Dźwięki i Wibracje Ciszy. Tattva, zasada czy żywioł Eteru, Ducha, Ākāśa rozpuszcza nasiona karmiczne z poprzednich żywotów, z życia przed urodzeniem w tym ciele i pozwala na przeciwdziałanie temu, co mogłoby nastąpić, ale siłą ducha może być powstrzymane. Tendencje do życia w ciszy i spokoju w harmonii z żywiołami Przyrody oraz działalność, w której duże znaczenie posiada MOWA (VAĆ) jak nauczanie, śpiew czy deklamacje aktorskie są wyraźne, choć może być i skłonność do całkowitego milczenia lub długich okresów nieużywania mowy. Trening duchowy związany z tym lotosem i fazą budzenia energii Ducha Świętego wymaga bardzo ścisłego kierownictwa duchowego, wsparcia Wspólnoty i rzeczywistej opieki żyjącego w świecie Mistrza, Przewodnika Duchowego, czyli ŚRI GURUDŹI.

Ideał Światła, Kosmosu, Ducha, Próżni, Eteru jako inteligencji nieskończonej istoty bardzo pociąga osoby w fazie Nadczystości, a przecież człowiek w tym etapie rozwoju, który może trwać i szesnaście kolejnych wcieleń w nowych ludzkich postaciach, jakie przyjmuje Dusza w swej wędrówce, taki człowiek widzi, czuje, słyszy i rozumie dużo więcej, niźli ogół otaczającego społeczeństwa, które nie zmierza do Braterstwa Dusz. Przywoływanie Ambara Deva, Ducha Świętego, Sadaśiwa, to jedna z możliwości wzmagania swego doświadczenia, a każdy z 16 promieni Ducha, Ambara daje jakiś szczególny charyzmat, dar duchowy, który działa efektywnie w służbie innych, w bezinteresownej pracy dla duchowej Wspólnoty. Autentyczne charyzmaty, dary duchowe, mają to do siebie, że manifestują się, gdy służy się nimi innym, a gasną i są tłumione przy próbie użycia ich dla siebie i własnego zysku czy pożytku. Efektywna modlitwa wstawiennicza czyniona bezinteresownie w służbie dla innych jest początkiem jednego z charyzmatów, który jest Mocą Wstawiennictwa, Odpuszczania i Łaski.

Całą manďala samogłosek jak A, I, U, Ŗ, Ľ, E, AI, O, AU, M, H, włącznie z podziałem na krótkie i długie głoski od A do Ľ, to wibracje obrazujące rozmaite eteryczno-duchowe charyzmaty, fazy rozwoju, a nawet wcielenia na duchowej Ścieżce, włącznie z zapisem ich karmy, nagromadzeń wymagających przeżycia, zadośćuczynienia bądź oczyszczenia. Ludzkim istotom jak i uczniom Drogi nie jest dane wiedzieć, w jakiej są dokładnie fazie rozwoju, choć wiedzą to ich żyjący mistrzowie, gdyż całą praca tej Ćakry spowita jest zasłoną mistycznej mgły, która całą Drogę czyni hermetyczną i tajemną, ukrytą przed profanami, którzy nie mają żyjących Mistrzów-Nauczycieli i chcieliby podróżować sami w pysze swego niedoczyszczonego acz subtelnego ego. Wody Nieba czy Górne Wody (Dźāla) to symbol pokarmu łaski otrzymywanej zawsze od istoty wyższej, za którą jedynie można podążać, acz ciągle jest niedościgniona i niemożliwa do dogonienia. Jest to urok Podróży w Nieskończoność, po Drodze Niebios.

Jālandhara (Dźālandhara) to proces zaciskania brody do szyi i piersi, co powoduje natężenie obszaru szyi w obrębie lotosu gardła, oczywiście w rytmie oddechowym, proces, który jako ćwiczenie pobudza Viśuddhi do aktywności, ożywia Eter Przestrzeni do pracy i działania. O ile osoby osadzone w ośrodku serca i niższych skierowują się do wnętrza i szukają czegoś istotnego w sobie, o tyle osoby osadzone w lotosie gardła przyjmują to, co płynie z góry, niejako od wyższych istot i od błogosławiącej dłoni Mistrza-Nauczyciela, będąc w czystości wnętrza. Energia Ducha, Eteru, Piąty Żywioł wypróżnia wnętrze tak, że nie ma w nim nic swojego, a ludzka forma cielesna staje się doskonałym naczyniem dla duchowej, boskiej inspiracji i manifestacji charyzmatycznej mocy płynącej z góry.

Mistycy opisują to jako stan łaski uświęcającej bądź duchowej twórczości, jako stan Próżni i Pełni, bo wypróżniony z siebie (ego) staje się naczyniem odzwierciedlającym cały Kosmos, Pełnię. W praktyce jest to trwała zdolność do bezinteresownych poświęceń, zdolność do służenia czynem tak Wspólnocie jak Guru czy Dharmie i bez występowania tych oznak absolutnie wiadomo, że uduchowienie jest udawane lub fałszywe, a pochodzi od astralnych duchów i demonów, które nie znoszą stałego zaangażowania i bezinteresownej służby na rzecz sióstr i braci Wspólnoty, Grupy czy Kręgu, Duchowej Organizacji. Wielka kreatywność, organizacja pracy, zdolność robienia rzeczy, które wydają się niemożliwe dla innych i to w cichości, bez szumu i fanfar wokół swojej osoby, to są oznaki prawdziwej duchowości, podobnie jak charyzmatyczność w służbie innym czy naturalna skłonność do medytacji w czasie Nowiu i Pełni Księżyca.

Pośród procesów zmysłowych, dla których słuch jest koroną, najważniejsze staje się postrzeganie przez uważne słuchanie, coś jakby czucie i widzenie otoczenia oraz tła przestrzeni z pomocą budzącego się wewnętrznego ucha, ale doświadczenia wewnętrznych głosów nie mają zabarwienia patologicznego jak w przypadku chorób psychicznych z omamami słuchowymi. Świadomość Sadaśiva, Ardhanareśwara, wewnętrznej istoty jako hermafrodyty, zjednoczenia pierwiastka kobiecego i męskiego w jedną istotę zaczyna dominować, co daje zdolność do funkcjonowania tak samo w celibatowej i ascetycznej pustelni, jak i w związku z osobami płci przeciwnej, zarówno monogamicznym jak i poligamicznym. Duch Boży nie czyni różnicy między związkami poli- czy monogamicznymi, ale jednoczy wyłącznie płcie biologiczni przeciwne, element żeński z elementem męskim, stąd w czasie realnej podróży duchowej inne związki biologiczne ulegają naturalnemu rozpadowi, choć nie ma żadnego potępienia dla wcześniejszej skłonności, jeśli była oparta na żądzy i karmie, które Duch, Eter Kosmiczny stopniowo naturalnie eliminuje, wymazuje i oczyszcza.

Duchowa osoba w Kręgu Viśuddha może być w naturalnych związkach, ale też z drugiej strony nie musi i nie potrzebuje do ich tworzenia dążyć. Ākāśa jako zasada rozpoznawana jest po wielu takich objawach życiowych i na dłuższą metę nie jest możliwa do podrobienia, dlatego udający uduchowionych ludzi oszuści szybko ulegają zdemaskowaniu po stylu życia, który nie opiera się na zasadach Ākāśa, Eteru. Szesnaście Siddhis, Darów Charyzmatycznych dzieli się generalnie na dziesięć mniejszych i sześć większych, tak, że pierwsza dziesiątka tworzy całość jako jeden charyzmat w stosunku do pozostałych sześciu. Subtelne, nadczyste rozróżnianie, Vijńāna (Widźńāna) daje ogląd i świadomość siedmiu niebios, siedmiu piekieł, świata tej Ziemi oraz świata Boga, co pokazuje aktywność wszystkich 16-tu zasad żywiołu Eteru!