Spis Treści:
Prawo karmy. Cel przyczyny i skutku
Karma i reinkarnacja
Niewzruszoność prawa
Sfery wszechświata
Tworzenie się myślo-kształtów
Działanie myślokształtów
Tworzenie się karmy
Koniec cyklu
Nasz stosunek do karmy
Urabianie karmy
Ustanie karmy indywidualnej
Zakończenie
Karma kolektywna

Chcąc zrozumieć działanie Karmy, musimy zdobyć nieco wiadomości o trzech niższych sferach wszechświata, jak i o odpowiadających im trzech przewodnikach, czyli tzw. ciałach człowieka. Załączony tu wykres przedstawia te sfery oraz odpowiednie czynniki w psychicznej budowie człowieka. Nazwy ich wyrażają stany, w jakich świadomość działa w każdej z tych sfer.

W szkołach prawdziwej Jogi, w poważnych praktycznych studiach okultystycznych, każdy się uczy samodzielnie działać w tych poszczególnych dziedzinach i sprawdzać własnym doświadczeniem zdobywane nauki, potwierdzając teorię praktyką.

Najniższy przewodnik naszej świadomości to ciało fizyczne; służy jej do działania w fizycznym świecie; tutaj ograniczeniem świadomości będzie stopień rozwoju i pojemności mózgu oraz wrażliwość zmysłów i systemu nerwowego.

Ale ciało fizyczne posiada swój „odpowiednik” lotny, dla bardzo niewielu ludzi widzialny w postaci delikatnej fiołkowo-szarawo-niebieskawej owalnej „chmury” otaczającej je, a zwanej czasem „aurą zdrowia”, „ciałem eterycznym” lub przewodnikiem tzw. Prany - żywotnej siły, energii słonecznej. Ma ono zasadnicze znaczenie dla życia, zdrowia i sprawności fizycznego organizmu. Gdy zostaje częściowo wydalone przez zemdlenie, środek usypiający (chloroform, itp.) lub hipnotyzm ciało fizyczne jest jakby sparaliżowane, bezwładne, niezdolne do ruchu ani działania. Jeśli jest nadwyrężone przez sposób życia i odżywiania niezgodny z prawami przyrody wiotczeje, gorzej spełnia swą funkcję - przyswajania subtelniejszych żywotnych energii - co oddziaływa na ciało fizyczne, zmniejsza jego odporność i sprowadza wszelkie niedomagania, chroniczną anemię, itp. Ważność ciała eterycznego, przewodzącego również magnetyczne prądy, jest dla sprawności ciała fizycznego zadnicza.

Następne tzw. „ciało psychiczne”, to przewodnik namiętności, pożądań, pragnień, uczuć i wzruszeń; odpowiada on olbrzymiej, a wielce różnorodnej sferze wszechświata, zwanej też psychiczną lub astralną, gdyż materia jej, w porównaniu do wszystkiego co znamy w świecie fizycznym jest świetlista „jak gwiazdy”, stąd „gwiezdny” czyli astralny.

A że działanie myśli-rozumowanie, kojarzenie pojęć, przewidywanie, planowanie itp. - jest niemal zawsze z namiętnościami i uczuciami złączone, przeto zwie się tę sferę, w Sanskrycie, mianem podwójnym, Kama - żądza, w niższych; a Kama-manas - Myślo-czucie, w jej wyższych dziedzinach czy „warstwach”.

Następna sfera myśli ma także dwa, jeszcze bardziej odrębne poddziały czy też regiony; niższy - myśli konkretnej, analitycznej, porównującej i wyobraźni, która tworzy wyraźne obrazy i kształty; oraz wyższy, myśli syntetycznej, uogólniającej, operującej wśród zasad, praw, pierwowzorów, czyli archetypów a nie budującej wyraźnych obrazów.

W pierwszym świadomość człowieka posługuje się przewodnikiem utkanym z subtelnej, lotnej, materii tej sfery, zwanym ciałem myślowym lub mentalnym; w drugim zaś o wiele subtelniejszym, które nosi miano - „przyczynowego”, gdyż ono gromadzi rezultaty naszych przeżyć i doświadczeń podczas jednego życia, a przetworzone na skłonności, talenty, wrodzone tendencje itd. przekazuje psychice człowieka w jego następnym wcieleniu na ziemi.

O sferze intuicji i wszechmiłości, ojczyźnie prawdziwej Ducha człowieka, o tym „pierwiastku Chrystusowym” jego Ducha ani o świetlistym jego przewodniku niewiele możemy tu powiedzieć, bowiem u znacznej większości ludzi pozostaje on jeszcze w uśpieniu, w zalążku, a studium nasze ogranicza się do trzech niższych sfer, w których działa każdy przeciętny człowiek. Do tej czwartej, wzniosłej sfery duchowej sięgają rzadkie wyjątki, a działają w niej w całej pełni świadomie tylko wysocy Jogowie i święci. Choć przebłyski nagłych olśnień, natchnień i najwyższych wzruszeń - „wieści” z tej sfery - zna niejeden wielki artysta, myśliciel, geniusz lub człowiek czystego serca, który umie gorąco, prosto, bezinteresownie miłować, a w chwilach niezwykłych wzniesień poznaje czym jest wszechmiłość, wszechwspółczucie i jedność Życia.

Tym mniej możemy powiedzieć o najwyższej sferze Ducha, sferze czystego Bytu poza tym, że jest źródłem i celem wszystkiego, co istnieje, jego przyczyną i wieczystym podłożem. Poznanie w sobie Ducha - odpowiadającego tej sferze wszechświata - to poznanie tożsamości z Bogiem, co jest jednoznaczne ze „zbawieniem”, gdy widzi się jasno, iż „wszystko z Ducha i dla Ducha jest, a nic dla ziemskiego celu nie istnieje”. Jest to dostateczne wzniesienie się w boskość.

Choć wszystkie te sfery składają się z „materii”, jest ona w każdej inna, im wyżej tym subtelniejsza, bardziej lotna i podatna do szybszych wibracji. Mamy analogię tego w przyrodzie - im wyżej w górach tym powietrze jest rzadsze i lżejsze. Każda z tych sfer, podobnie do znanej nam dobrze fizycznej, jest przepełniona milionami mieszkańców o różnym stopniu rozwoju; tak jak tutaj - od kamienia do człowieka, od dzikusa do geniusza, tak i tam - od wzniosłych i potężnych Aniołów duchowej i myślowej sfery do owych półświadomych istności elementarnych, fizycznego świata, skala różnic jest olbrzymia. W każdej sferze, w każdej cząsteczce duch i materia są najściślej ze sobą złączone - każdej cząsteczki ciałem jest materia a ożywiającym życiem - duch. A wszelkie niezależne agregaty cząsteczek, wszystkie oddzielne, najróżnorodniejsze kształty i formy wszelkiego typu i rodzaju mają jako swą duszę owe żywe istności, różniące się skalą swego rozwoju, odpowiednio do stopnia rozwoju formy i organizmu, który ożywiają. Nie istnieje we wszechświecie żaden kształt, który by nie miał swej „duszy;” może nią być najwyższa duchowa Istota - Anioł lub niższy elementarny stwór (trudno go nawet nazwać „istotą”), lub jakakolwiek istność znajdująca się pomiędzy tymi dwoma biegunami wielkiej Jakubowej drabiny Życia. Tutaj musimy się przede wszystkim zająć istotami sfery psychicznej, astralnej, bowiem one to są z człowiekiem związane, połączone z jego przewodnikiem odpowiadającym tej sferze, zwanym w Sanskrycie „Kama-rupa” (dosłownie - „kształt Kamy”, żądzy i uczucia,) nieraz też zwany: organizmem lub ciałem wrażeń i uczuć; one są weń wetkane, wplecione, one też zasilają i rozwijają jego psychiczne zmysły. Nazywa się je w Sanskrycie - „Rupa-dewata”, co by po polsku można przełożyć jako - „duszki kształtu” (w innych językach przyjęła się nazwa - „elementale formy”). Pracują one w świecie zwierząt; sprowadzają też zmiany przetwarzające wibracje na wrażenia.

Charakterystyczną ich cechą jest właśnie wrażeniowość, czyli zdolności nie tylko odpowiedzi na wibracje - bodźce - ale i odczuwania ich. Sfera astralna roi się od tych tworów - o różnej skali rozwoju świadomości - które odbierają przeróżne bodźce, kojarzą je i przetwarzają we wrażenia i odczucia. Toteż każda istota - zwierzę czy człowiek - posiadająca w sferze psychicznej przewodnik, w którego skład są owe istotności - Kama-dewata - wplecione, staje się przez to samo zdolna do odbierania i odczuwania wrażeń. Wszyscy doświadczamy wszelkich wrażeń poprzez ciało psychiczne.

Człowiek nie jest świadom życia cząstek i komórek swego fizycznego ciała. Posiadają one własną świadomość i nią powodowane kierują procesami wegetatywnymi organizmu ludzkiego; ale jego właściciel nie dzieli z nim tej świadomości i nie bierze udziału w ich pracy ani im świadomie pomaga, ani przeszkadza w procesach selekcji przyswajania i wydalania oraz odnawiania i budowania komórek i tkanek. Nie potrafi też w każdej chwili tak zjednoczyć swej świadomości z „duszą” komórki, serca np., aby zdać sobie sprawę, co w niej zachodzi. Świadomość człowieka - normalnie - skupia się głównie i działa w sferze psychicznej, bo nawet w wyższych jej regionach, gdzie myśl jest też ruchliwa i czynna, pozostaje ona zawsze ściśle z czuciem spleciona. Myśl zupełnie od wzruszeniowego pierwiastka wolna, „czysta”, w tej sferze nie przejawia się, a należy do następnej. Lecz najwyższe uczucia zdolne wyrazić się w najsubtelniejszej materii tej sfery „uderzają” niejako swą wibracją w ponad-myślowy świat, budząc zdolność wibracyjną w odpowiednim przewodniku człowieka; dlatego to nieraz ludzie prawdziwie świętobliwi, czyści i bezinteresowni są niezaprzeczalnie „uduchowieni”, choć rozwojem umysłowym mogą nie dorównywać wybitnym inteligencjom swych czasów.

Cały ten olbrzymi, astralny świat roi się od istności podobnych do tych, które wchodzą w skład psychicznego ciała człowieka, jak i o wiele prymitywniejszych i mniej zorganizowanych psychicznych ciał zwierząt. Toteż tą stroną swej natury - wzruszeniową, emocjonalną - człowiek wchodzi w bezpośredni kontakt z tymi istnościami w całej sferze i dzięki nim i poprzez nie niejako nawiązuje łączniki i stosunki z różnymi otaczającymi go przedmiotami. Jedne są mu miłe i pociągające, inne niemiłe i odpychające, czyli wywołują, upodobania lub wstręty. Swą wolą, namiętnościami, rodzajem uczuć i wzruszeń oddziaływają bardzo konkretnie na owe niezliczone rzesze tworów - Kamadewata - które oddźwiękają bardzo żywo na każde drgnienie emocji i uczuć, jakie człowiek nieustannie, acz mimowiednie, rzutuje na wsze strony w otaczający go świat. Jego własne psychiczne ciało odgrywa rolę aparatu, który zarówno przetwarza wibracje przychodzące z zewnątrz we wrażenia, jak i uczucia idące z wnętrza przemienia w wibracje rozchodzące się naokół.

Ciało astralne człowieka jest aparatem niemal równie misternym i złożonym jak i fizyczny organizm. Posiada również swe ośrodki „zmysłów”, zwane „czakramami” lub „kwiatami lotosu” w literaturze indyjskiej. To ostatnie miano dzięki podobieństwu szybko wibrujących, świetlistych dysków, zamkniętych kręgów lub kół, - tak się one przedstawiają oczom jasnowidza - do różnobarwnych, wielkich płatków kwiatu lotosu pozostają w łączności z ośrodkami nerwowymi ciała fizycznego. W człowieku pierwotnym lub na niskim stopniu rozwoju są słabo zarysowane i w mętnych barwach. Im wyższy rozwój tym się stają bardziej świetliste, szybciej wibrujące i coraz doskonalej spełniają swe wielorakie funkcje; a wszelkie tzw. „psychiczne zdolności” jak jasnowidzenie - polegające na rozszerzeniu skali wrażliwości na wibracje światła a w „jasnosłyszeniu” - dźwięku, przekraczanie ograniczeń przestrzeni przez porozumiewanie się na odległość, przenoszenie się z miejsca na miejsce poza fizycznym ciałem, itp. - zdolności dobrze znane wszystkim prawdziwym Jogom zależą właśnie od rozwoju ciała psychicznego i jego „czakramów”, o których istnieje ogromna literatura; przyśpieszenie ich rozwoju należy do ćwiczeń Jogi.